"Đất học" ở Việt Nam – từ truyền thống đến niềm tự hào

Vùng đất của khoa bảng Hà Tĩnh

Đến với vùng đất Hà Tĩnh có lẽ ai trong chúng ta cũng sẽ ấn tượng với những khuôn viên nhà thờ họ – nơi thờ tự tổ tông của nhiều bậc hiền tài của đất nước. Một vài dòng họ tiêu biểu có truyền thống hiếu học và sở hữu khuôn viên nhà thờ họ quy mô, thờ tự nhiều vị học bá khoa bảng có thể kể đến là: dòng họ Bùi, dòng họ Phan, dòng họ Võ tại huyện Đức Thọ, hay dòng họ Nguyễn Khắc tại huyện Hương Sơn. Nhắc đến Hà Tĩnh không thể không nhắc đến dòng dõi của Đại thi hào Nguyễn Du, có nguyên quán tại làng Tiên Điền huyện Nghi Lộc, với nhiều bậc hiền tài đã đỗ đạt cao và làm quan trong triều đình. Ngoài ra Hà Tĩnh còn là quê hương của nhiều vị giáo sư như: Hoàng Giáp, Nguyễn Khắc Niêm, Nguyễn Khắc Phi,.. Người dân Hà Tĩnh luôn coi trọng tri thức và đặt học tập lên hàng đầu. Đây là một vùng có nhiều ngôi trường cổ, các trường học truyền thống đã truyền đạt kiến thức từ đời này sang đời khác. Nhờ vào thành tích vàng son của dòng họ Nguyễn Huy ở Trường Lưu, trong quá khứ nơi đây đã có trường học lớn (“Trường Lưu học hiệu”) và thư viện lớn (“Phúc Giang thư viện”) với hàng ngàn bản sách gỗ. Những khuôn viên nhà thờ họ – nơi thờ tự tổ tông của nhiều bậc hiền tài của đất nước. Ảnh: Báo Hà Tĩnh

Có thể nói, truyền thống hiếu học của “đất học” Hà Tĩnh từ lâu đã tiếp thêm nhiều động lực để các thế hệ kế cận phát huy những năng lực của bản thân làm rạng danh cho dòng họ và quê hương. 10 học sinh Hà Tĩnh (trong số 114 học sinh giỏi toàn quốc) đã được Bộ GD&ĐT quyết định được miễn thi tốt nghiệp THPT và được xét tuyển thẳng vào các trường đại học, cao đẳng năm 2021. Truyền thống học tập ở Hà Tĩnh không chỉ mang tính chất cá nhân mà còn phản ánh sự chăm lo cho giáo dục công cộng và sự quan tâm của cả cộng đồng. Đây là một giá trị văn hóa đặc biệt góp phần xây dựng và duy trì nền giáo dục chất lượng tại địa phương.

Bạn đang xem: "Đất học" ở Việt Nam – từ truyền thống đến niềm tự hào

“Nghệ An” – Từ truyền thống hiếu học đến đạo học

Xem thêm : Học viện Ngân hàng mở ngành Marketing và Kiểm toán

Vùng đất Nghệ An cũng nổi tiếng với truyền thống hiếu học từ lâu đời. Những nét đặc trưng về học tập ở Nghệ An có thể được nhìn thấy qua việc coi trọng giáo dục, sự tôn trọng tri thức và việc khuyến khích học tập của các dòng họ. Ví dự như dòng họ Hồ Tông tại huyện Yên Thành đã đỗ đạt cao từ lâu, khi nước ta còn đang trong thời kỳ một nghìn năm Bắc thuộc. Bùi Dương Lịch đỗ làm hương cống năm 1774 khi chỉ mới 17 tuổi và nổi tiếng là người hay chữ ở đất kinh kì (thủ đô Thăng Long). Chỉ tính riêng triều Nguyễn, xứ Nghệ đã có 595 vị đậu cử nhân trong tổng số 882 cử nhân cả nước. Tên tuổi của những người đỗ đạt được lưu truyền, ghi danh, được đặt tên cho các đường phố, trường học (như: Bạch Liêu, Hồ Tông Thốc, Phạm Kinh Vỹ, Nguyễn Thức Tự…).

Truyền thống hiếu học của Nghệ An còn được chắp cánh thêm nhờ nghị lực vươn lên vượt khó. Tại một nơi mà chưa nắng đã hạn, chưa mưa đã lụt như Nghệ An, các thế hệ con trẻ nơi đơi được giáo dục để vươn lên nghịch cảnh của thiên tai, cố gắng học tập để có một tương lai tươi sáng. Nghệ An có nhiều trường học truyền thống mang giá trị văn hóa và lịch sử đặc biệt, ví dụ: trường Quốc học Vinh, nay là THPT Huỳnh Thúc Kháng,… Bên cạnh đó, việc tôn vinh những danh nhân, những học trò tiêu biểu đã góp phần tạo ra sự lan tỏa của truyền thống học tập trong cộng đồng. Truyền thống học tập ở Nghệ An không chỉ đem lại những thành tựu về tri thức mà còn hình thành nhân cách đạo đức, lòng tự tôn và lòng tự hào dân tộc.

Điều đặc biệt tại “đất học” Nam Định

Xem thêm : Sức mạnh quân sự Việt Nam 2015 tăng 2 bậc, đứng thứ 21 thế giới

Tạm xa vùng Bắc Trung Bộ đầy nắng gió, đến với miền “đất học” Nam Định chúng ta sẽ bắt gặp câu chuyện hiếu học của những địa phương. Câu chuyện về sự học ở làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng (huyện Xuân Trường) là một minh chứng. Ngôi làng cổ – đất chật người đông – này từ xưa đã nổi tiếng với câu ca “trai học hành, gái canh cửi”. Mỗi khi trong làng có người đỗ đạt, làng thường tổ chức lễ khen thưởng trang trọng. Điều này đã động viên, khích lệ tinh thần học tập của lớp lớp “nho sinh” trong làng. Gia đình nào không có tiền cho con ăn học thì mọi người trong gia đình, dòng tộc và xóm giềng tự dạy cho nhau, người biết dạy cho người chưa biết, người biết nhiều dạy cho người biết ít… Từ đó hình thành một truyền thống học tập mà ít nơi có được. Nhờ đó từ xưa Hành Thiện đã có nhiều người đỗ đạt, làm quan trong các triều đình và nay làng lại tiếp tục sản sinh cho đất nước nhiều người con ưu tú. Hiện, 80% số hộ trong làng có người đỗ đại học, cao đẳng trở lên, trong đó có 88 giáo sư, phó giáo sư, 60 tiến sĩ, trên 800 cử nhân, nhiều tướng lĩnh quân đội, anh hùng lực lượng vũ trang, anh hùng lao động… Nam Định là tỉnh đầu tiên trong toàn quốc thành lập Hội khuyến học. Phong trào khuyến học, khuyến tài ở Nam Định phát triển liên tục, sôi nổi, sâu rộng và đều khắp. Tổ chức Hội khuyến học đã phát triển ở khắc các thôn, làng, khu dân cư, cơ quan, doanh nghiệp, trường học, dòng họ, nhà chùa, xứ đạo… với hơn 5.000 chi hội, thu hút gần 250.000 hội viên, chiếm 13% dân số. Toàn tỉnh cũng có 172.000 gia đình, chiếm 38% tổng số gia đình trong toàn tỉnh được công nhận là gia đình hiều học; gần 3.000 dòng họ được công nhận đạt tiêu chuẩn dòng họ khuyến khọc… Hoạt động khuyến học đã khơi dậy, hội tụ các tiềm lực để đẩy mạnh phát triển giáo dục, đào tạo, xây dựng xã hội học tập. Trong nhiều năm liền, tỉnh Nam Định đứng đầu trên bảng xếp hạng điểm trung bình của bài thi THPT, điều đã minh chứng cho tinh thần hiếu học của con em nơi đây và sự lãnh đạo nhiệt tình của các cấp chính quyền. Học sinh tỉnh Nam Định từ lâu đã nổi tiếng tiếng với thành tích học tập nổi bật. Ảnh: Báo Dân Trí

Những giá trị tích cực

“Truyền thống hiếu học ở các vùng quê nổi tiếng của Việt Nam đã mang lại nhiều giá trị tích cực cho cộng đồng và quốc gia. Một dẫn chứng thực tế cho điều này là sự phát triển vượt bậc của các trường học và giáo dục trong những khu vực này. Ví dụ, trường Trần Đại Nghĩa ở tại thành phố Hồ Chí Minh, được thành lập từ thế kỷ 19 và đã trở thành một biểu tượng giáo dục lâu đời, đào tạo ra nhiều thế hệ học sinh xuất sắc. Những học sinh của trường Trần Đại Nghĩa đã đạt được thành tựu cao trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế, góp phần vào việc nâng cao chất lượng giáo dục và mang lại uy tín cho Việt Nam. Tiếp theo, truyền thống hiếu học cũng có tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế và xã hội của các vùng quê nổi tiếng. Với tinh thần học tập và lòng tự tôn, những người trẻ từ các vùng quê này thường có khát khao vươn lên và đóng góp cho cộng đồng. Họ đạt được những thành công đáng kể trong lĩnh vực kinh doanh, nghệ thuật, khoa học và công nghệ, tạo ra những sản phẩm và dịch vụ có chất lượng cao, đồng thời tạo ra nhiều việc làm và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Tạm kết

Từ truyền thống hiếu học ở các vùng quê đặc trưng của Việt Nam, ta có thể thấy những giá trị tích cực mà nó mang lại cho dòng họ, cộng đồng và đất nước. Qua việc gìn giữ và phát huy truyền thống này, chúng ta có thể xây dựng một xã hội học tập, đầy tri thức và nhân văn, từng bước đưa Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển về giáo dục và trí tuệ. Hy vọng rằng, các dòng họ sẽ luôn là những chiếc nôi khuyến khích việc học tập rèn luyện của các nhân tài, góp phần mang lại niềm tự hào cho địa phương và đóng góp cho sự phát triển của quốc gia.

Nguồn: https://anphuq2.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục