Khi người Thái không biết nói tiếng Thái

Dân tộc Thái nằm trong số ít dân tộc ít người ở Việt Nam có chữ viết riêng. Bằng chữ viết do mình sáng tạo ra, người Thái đã để lại tương đối đầy đủ những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc và vùng đất họ sinh sống, thông qua các tác phẩm văn học nổi tiếng như: Quam tô mương, Quam Táy pú xấc, Xống chụ xon sao, Khun Lú – Nang Ủa…

Thế nhưng trong bối cảnh hội nhập hiện nay, lớp trẻ người Thái ít biết về tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình. Theo đó, nhiều nét văn hóa đang có nguy cơ bị mai một. Làm gì để con chữ hồi sinh? Đây là điều băn khoăn, trăn trở của không ít người tâm huyết với văn hóa Thái.

Bạn đang xem: Khi người Thái không biết nói tiếng Thái

Nói chuyện với người nhà phải phiên dịch

Em Vì Thái Sơn là học sinh lớp 10, trường THPT Tô Hiệu, tỉnh Sơn La. Bố mẹ em thoát ly đi công tác, nên Sơn được sinh ra và lớn lên ở thành phố. Ông bà nội ngoại và bà con cô bác vẫn ở bản, nên năm nào em cũng được cùng bố mẹ về thăm quê.

Thế nhưng, điều bất lợi là em không biết một từ tiếng Thái nào. Việc giao tiếp của em với mọi người ở bản đều bằng tiếng phổ thông. Nhưng nhiều người có tuổi ở bản lại không biết nói tiếng Kinh, vì vậy em thường phải nhờ người khác phiên dịch hộ.

Xem thêm : Sinh viên học Cao đẳng bao lâu thì tốt nghiệp?

Vì Thái Sơn cho biết: “Em cũng thích biết nói tiếng Thái, nhưng mà học thì khó lắm. Cả nhà em toàn nói chuyện với nhau bằng tiếng Kinh. Mỗi khi nói chuyện gì gọi là “bí mật” mà không muốn các con biết thì bố mẹ lại nói tiếng Thái với nhau”.

Không như Sơn, Lường Việt Hồng được sinh ra ở bản, 5 tuổi mới theo bố mẹ về thành phố sinh sống. Cuộc sống đô thị tấp nập, lâu dần, gia đình Hồng không còn giữ nếp sinh hoạt cũ nữa. Việc giao tiếp với nhau bằng tiếng dân tộc cũng thưa dần. Nay đã tốt nghiệp đại học, đi làm, Hồng không còn nói được tiếng của dân tộc mình. Tiếng nói đã vậy, chữ viết lại càng không, bởi ngay cả bố mẹ Hồng cũng đâu có biết chữ Thái!

Bà Vi Thị Oanh, mẹ của Hồng cho biết: “Bố mẹ tôi cũng không biết chữ Thái. Ở xung quanh cũng có nhiều người Thái, nhưng mọi người ít nói tiếng Thái. Vợ chồng tôi thì đi làm bận bịu nên cũng không có thời gian bảo các con đi học chữ Thái, cho nên cả gia đình hiện nay không ai biết chữ Thái”.

Học tiếng dân tộc không bao giờ thừa

Sơn và Hồng chỉ là 2 trong số nhiều bạn trẻ người Thái ở Sơn La không biết tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình. Người Thái hiện chiếm hơn một nửa dân số của toàn tỉnh. Chưa có con số thống kê chính thức, nhưng theo các nhà nghiên cứu văn hóa Thái, phần lớn gười Thái hiện không biết chữ Thái.

Xem thêm : Điểm chuẩn TUYỂN SINH LỚP 10 THPT các trường của Hà Nội 3 năm gần đây

Lớp trẻ người Thái sinh sống ở thành thị thì hầu hết không biết nói tiếng của dân tộc mình. Trong khi ấy, chỉ còn rất ít những người có khả năng truyền dạy.

Chữ Thái cổ theo mẫu tự sanscrit, là di sản tinh thần, kết tinh trí tuệ của tổ tiên để lại. Bằng chữ viết do mình sáng tạo ra, người Thái đã để lại tương đối đầy đủ những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc và vùng đất họ sinh sống, thông qua các trường ca, sách truyện thơ, sách dạy đạo đức, nhân cách làm người, sách về phong tục tập quán dân tộc Thái… Trong đó, có tác phẩm “Xống chụ xon xao” (Tiễn dặn người yêu) được so sánh như chuyện tình Romeo và Juliet, đã làm thổn thức bao thế hệ đồng bào dân tộc Thái và bạn đọc.

Việc lớp trẻ người Thái ít chú ý tìm hiểu văn hoá của dân tộc mình là vấn đề đáng quan tâm, bởi theo bà Lương Thị Trường, Giám đốc Trung tâm vì sự phát triển bền vững miền núi, đây là một hình thức đang tự “đánh mất mình”.

Bà Lương Thị Trường cho biết: “Cho dù người dân tộc có biết tiếng Anh, tiếng Pháp,… giỏi bao nhiêu chăng nữa thì tiếng dân tộc vẫn là cái nôi đã nuôi dưỡng họ. Vì vậy việc học tiếng dân tộc không bao giờ thừa. Chính tiếng dân tộc sẽ cho ta những thêm nền tảng kiến thức để chúng ta có thể hoà nhập tốt hơn với xã hội hiện đại ngày nay”.

Chữ viết là chìa khóa mở ra kho tàng tri thức. Với người Thái, chữ viết còn là chìa khóa mở cánh cửa vào kho tàng văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Cần làm gì cho con chữ hồi sinh, để các giá trị tinh thần to lớn ấy mãi trường tồn? Đây là vấn đề mà mỗi người dân tộc Thái cần quan tâm khi chưa quá muộn./.

Nguồn: https://anphuq2.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục